Van oude naar nieuwe wereld - verslag Beheer de Toekomst 2019
Het was een perfect passende locatie, de Caballerofabriek. De oude wereld – die van het roken – komt er samen met de nieuwe wereld – die van de talloze innovatieve startups die er nu gevestigd zijn. Een symbolisch decor voor de werelden die elkaar ontmoetten tijdens het event Beheer de Toekomst op 20 juni 2019.
Zo’n 135 (functioneel) beheerders van departementen en uitvoeringsorganisaties kwamen op het event af. Het netwerk groeit: er zijn meer deelnemers dan tijdens de eerste editie. Het programma was ook niet mals: een keynote van ‘cybercrime-oma’ (zoals ze zelf zegt) Inge Philips-Bryan, een paneldebat met IT- en HR-specialisten over de beheerder van de toekomst én keuze uit negen parallelsessies bij experts.
Dit alles onder de prikkelende leiding van Jim Jansen, hoofdredacteur van New Scientist. Dat hij ook de broer is van Dolf Jansen, kon je aan z’n stem horen. En het bleek al snel uit het tempo waarmee hij ons door het programma loodste. Hij heette rond half 1 iedereen welkom, samen met gastheer Michel van der Koogh van de Directie Concern Informatievoorziening van IenW.
“Beheerders mogen een cadeautje” opent Michel, “voor al het werk dat vaak onopgemerkt blijft maar ontzettend belangrijk is voor het dagelijkse functioneren van de Rijksoverheid. Bovendien is deze dag een trigger om na te denken hoe het beheer in de toekomst nog efficiënter kan, duurzamer, veiliger, ethisch verantwoorder enzovoort. Hoe gaat bijvoorbeeld AI ons leven en ons werk veranderen?” Dagvoorzitter Jim heeft er gelijk het voorbeeld bij dat je koelkast communiceert met je toilet en die weer met de Albert Heijn. “Het gebeurt al hè.”
“Zo’n dag biedt inderdaad een glimp van de ontwikkelingen die we op ons af zien komen”, bevestigt Conny de Hoogh van BZ, die ook vorig jaar deelnam aan het event. Zij ziet verder dat het de samenwerking tussen rijksonderdelen goed doet. Michel: “We wíllen samenwerken, maar het kán ook niet anders. Alleen al voor de beveiliging van systemen. Er is veel samenwerking op managementniveau, maar beheerders blijken elkaar niet echt te kennen. Dat ik net een CIBG-beheerder tegenkom: dat kan alleen hier.” Het voorkomt dat iedereen opnieuw het wiel zit uit te vinden. “Loop je vast? Vraag eens bij je buren.”
Hoe hoopt Michel dat mensen uit dit event komen? “Verward,” is zijn directe antwoord. Dat levert gelijk al verwarring op in de zaal. “Ja, dat ze zich achter de oren krabben: hoe ga ik wat ik gehoord heb, toepassen in mijn eigen functie?” Daarna wordt het podium leeggeruimd voor het debat met de panelleden en de zaal. Sander Hildebrand van iQibt ontfutselt hen als discussieleider onder meer de uitspraak dat de beheerder geen uitstervend beroep is. En met deze geruststelling gaan de deelnemers de sessies in. Zie hieronder het paneldebat verslag:
Sprekers
Discussieleider:
Sander Hildebrand, business consultant bij iQibt
Panelleden:
Bob van Graft, directeur IT/CIO bij de Vrije Universiteit te Amsterdam, voorheen werkzaam bij de Rijksoverheid, onder meer als directeur van het Gemeenschappelijk Dienstencentrum ICT. “Er zijn veel cloud-ontwikkelingen. Beheerders moeten over de grenzen denken.”
Liesbeth Lageveen, manager bij DUO en ook SAP-specialist op het gebied van HR. “Ik zie beheerders als de spin in het web”
Edgar Heijmans, directeur van P-Direkt en voorheen ook programmamanager Consolidatie Datacenters/Rijkscloud. “Als je met criminelen kunt omgaan, dan kan je dat ook met beheerders. Beide groepen moet je met respect behandelen.”
Jindra Kessener, interim HR-directeur bij het Summa College en voorheen werkzaam bij KNAW, TNO en Atos Origin. “De beheerder van de toekomst neemt de regie: over z’n eigen ontwikkeling en over de samenwerking met anderen.
Programma
Het event Beheer de Toekomst trapt af met een paneldiscussie. Bij voorbaat staat al vast dat de tijd te kort is. Ieder van de vier panelleden kan die driekwartier gemakkelijk vullen met zijn/haar visie op het vak van de beheerder. Nog even los van de relevante bijdragen uit de zaal. Hildebrand heeft 5 stellingen en vragen voorbereid, waarover iedereen mag meestemmen.
1. Welke vaardigheden of eigenschappen heeft de beheerder van de toekomst?
Flexibiliteit en communicatie springen er duidelijk uit. De beheerder moet allereerst flexibel en leergierig zijn. Iemand in de zaal licht toe: “Als beheerder zijn we geneigd voorzichtig te zijn. Maar de buitenwereld gaat daarvoor veel te snel. We moeten verandering omarmen.” Dit levert een mooie tegenstelling, die Jindra in de antwoorden terugziet: “We moeten zorgen dat dingen het blijven doen, en tegelijk blijven bewegen.” Die tegenstelling tussen behoud en vernieuwing komt in het debat wel vaker terug. Agile wordt opvallend weinig genoemd, observeert Liesbeth. “Toch kunnen we er niet omheen. Het staat niet voor niets vanmiddag ook op het programma in de sessies.”
De beheerder moet naar eigen zeggen ook communicatief zijn en kunnen samenwerken. Bob is in dit opzicht blij met het woord bruggenbouwer. “Je moet weten wat er in het primaire proces nodig is, wat de wensen zijn van de eindgebruiker.”
2. De taken van de beheerder worden in de toekomst overgenomen door een robot
De robotisering gaat zeker een grote vlucht nemen, stelt Liesbeth. “Maar net als bij de automatische piloot in een vliegtuig: er blijft toch een mens bij nodig.” De zaal is het in meerderheid met haar eens. 80% denkt niet dat de beheerder een uitstervend beroep is. “Er blijft altijd iemand achter de knoppen.” Dat betekent niet dat robotisering het werk niet verandert. Jindra: “Hoe de technologie uitpakt, weten we niet. Maar vaststaat: het werk gaat in je loopbaan nog vijf keer veranderen.” Edgar doet er een schep bovenop: “Iedereen die denkt dat het vak blijft bestaan, die sterft uit. Je moet mee veranderen.” De zaal herkent dat: “Onze taken van twintig jaar geleden zijn al geautomatiseerd. Dat zal met onze huidige taken ook gebeuren.”
3. Goede beheerders kiezen eerder voor een carrière in het bedrijfsleven dan bij de overheid
De meningen hierover zijn 50/50 verdeeld. Een leidinggevende uit de zaal stelt: “Gezien de capaciteiten die we zoeken in een beheerder, betalen we ze te weinig. Bij de overheid is het werk wel inhoudelijk uitdagend, en we zijn een goede werkgever. Maar financieel is er een kloof met het bedrijfsleven.” Liesbeth heeft die ervaring ook: “Bij DUO solliciteren wel externen, bijvoorbeeld omdat ze minder reistijd willen. Zij maken de stap naar de overheid, maar we moeten ze inderdaad direct aan het eind van hun schaal plaatsen.”
De andere panelleden zien het anders. Jindra: “Ik ken beide sectoren. En als je het uitrekent en de secundaire arbeidsvoorwaarden meeneemt, valt het verschil mee.” Edgar: “Geld is niet de drijfveer. Zeker niet voor de jonge generatie. Velen kiezen voor de publieke taak. Voor werken voor Nederland. En laten we dit ook vaststellen: ik ken geen slechte beheerders bij de overheid.” Bob: “De dialoog over het beloningssysteem wordt overal gevoerd. Mijn CIO-collega’s in het bedrijfsleven hebben precies dezelfde problemen: kandidaten krijgen elders meer betaald. Voor bepaalde specialisten geldt dat. Niet in de breedte van ons vak. Richt je vooral op de specifieke competenties die je nodig hebt.”
4. Beheerders moeten voor stabiliteit zorgen in plaats van voor vernieuwing.
Ook bij deze stelling stemt de zaal 50-50. Om systemen te bewaken is stabiliteit geboden. “Je moet niet te veel aanpassen”, zegt Liesbeth. “Gebruik de standaard in plaats van te kiezen voor maatwerk. Dat is handiger bij updates en upgrades.” Edgar waarschuwt dat stabiliteit je ook de kop kan kosten. “Als je niks verandert in de software kan er toch ineens een bug optreden, zoals in P-Direkt.” De zaal zet in op: stilstand is achteruitgang. “Al blijven we verantwoordelijk voor de bestaande systemen, we moeten wel vernieuwingen doorvoeren.” Zo bezien kiezen veel mensen voor stabiliteit én vernieuwing. Ook Jindra: “Je moet vernieuwen om stabiliteit te blijven bieden. En bovendien: echte innovatie kan alleen als ontwikkelaars samenwerken met beheerders, want beheerders zien veel van wat anders kan.” Bob beaamt dat: “Elke wijziging is een verstoring van de businesscontinuïteit. Maar als je niet vernieuwt, ga je achter lopen. Je moet kiezen: welke ontwikkelingen zijn er? Waar gaan we in mee? Daar moeten beheerders bij zijn, om die transitie aan te kunnen. Want ontwikkelaars zijn weer niet bezig met beheer.”
Gastheer Michel van der Koogh roert zich in de discussie: “Geen stabiliteit zonder vernieuwing: ok. Maar innovatie: daar zijn we niet van als beheerders”. Bob reageert: “Dat zou ik heel jammer vinden. De innovatiekracht zit ook bij beheerders. Ik sta vaak te kijken van de ideeën van beheerders. Die weten wat nodig is in het primaire proces.” Ook in de pauze krijgt Michel hier en daar weerwoord. “Wij willen wél innoveren! Beheerders kunnen dat en vragen steun van het management daarvoor.”
5. Welke vraag heeft de zaal voor het panel?
De reacties waaieren alle kanten op. Moet de overheid de cloud adopteren? Zijn beheerders een bepaald type mensen volgens jullie? Functioneel beheer versus devops en techops? Wie beheert de beheerder? Specialiseren of generaliseren? Is het de rol van beheerders om de digitale vaardigheden van alle medewerkers te vergroten? Is beheer louter een kostenpost? Welke cursus of opleiding moet elke beheerder volgen? Et cetera. Waarmee maar bewezen is dat de tijd te kort is. Als een paar vragen heel kort zijn nagelopen, concludeert Sander: bij de borrel gaan we verder!
In de hal van de Caballerofabriek stond de Lego opgesteld om in een serious game te ervaren hoe je agile werkt. In de andere zaaltjes kon je bijvoorbeeld oefenen met skills voor communicatie met de klant, leren van de beheerder van het donorregister over de bescherming van persoonsgegevens, meepraten over groene IT of discussiëren over i-thiek. Verder waren er sessies over machine learning en robotisering, over technotrends als 5G en talking traffic, over servicegerichte architectuur en over agile/scrum in de praktijk: lust of last? Zie hieronder de sessieverslagen:
Sessie: Antoine van den Oever en Joost Zielhorst, KPN
Wat gaan ontwikkelingen als Talking Traffic en 5G ons brengen? In bijna 80 dia’s en met veel interactie nemen Antoine en Joost ons mee in het effect van digitalisering. Om de toekomst te snappen schetst Antoine eerst de geschiedenis van de technologie: van telefoon, grammofoonplaten, televisie, walkman, computer, iPod, iPhone tot het heden 5G, de opvolger van 4G. Met de vijfde generatie in draadloze systemen zal er veel veranderen. Neem de voedselsector. Speciale drones kunnen bijvoorbeeld over de landbouwgronden vliegen om de boeren van informatie te voorzien. Autorijden kan er veiliger door worden. Conclusie: we moeten meegaan in deze technotrends. ‘Alles’ wordt langzaam software. Systeembeheerders blijven belangrijk, maar ons werkveld zal zeker veranderen.
“Het geeft weer wat we de komende jaren gaan zien en meemaken. Antoine kon nog uren doorgaan, maar de tijd was om.”
Sessie: Edgar Heijmans, P-Direkt
P-Direkt heeft Scrum geadopteerd als één van de methoden, naast bijvoorbeeld Waterval en RAD. Devops bleek minder geschikt voor P-direkt. Edgar geeft aan dat ze niet één voorkeursmethode hebben. Het is de ontwikkelsituatie die de methode bepaalt. Op veel dia’s komt het woord ‘scepsis’ voor, maar in de discussie blijkt Edgar zeker genuanceerder tegen Scrum aan te kijken. Een aanwezige geeft aan dat het toepassen van Scrum in zijn organisatie ten koste gaat van de kwaliteit van testen. Edgar herkent dit niet. Ook de medewerkers van het standaardplatform (SP) van IenW hebben andere ervaringen. Vervolgens wordt uitgebreid besproken hoe het testen is geïncorporeerd in de Scrumaanpak bij ANVS.
Een paar boodschappen die Edgar ons meegeeft:
Beheerders letten bij het prioriteren van de backlogs niet op rangen/standen van de ‘melders’
Beheerders zijn meer gericht op gebruikers (bijvoorbeeld het hele Rijk) dan op de baas (bijvoorbeeld de SG)
Beheerders weten veel beter wat moet worden ‘gewijzigd’ aan applicaties dan de ‘visionairs’
De Scrumaanpak heeft ertoe geleid dat de bestuurslagen die dichter op de uitvoering zitten, het meer voor het zeggen hebben gekregen bij applicatieontwikkeling, ten koste van de hogere bestuurslagen
Belangrijk bij de introductie van Scrum is dat de ‘taal’ van de organisatie wordt gebruikt
Voorkom dat het gevoel ontstaat dat er te veel wordt gepraat.
“Wij zijn nog niet zo erg bezig met Agile en Scrum, maar ik vond de discussie interessant. Daar heb ik wat aan op het moment dat we er meer mee aan de slag gaan.”
Sessie: Jaap van den Herik (LCDS) en Maarten Lamers (LIACS), Universiteit Leiden
Jaap van den Herik trapt af met een quiz om na te gaan wie in de zaal nieuwe digitale platforms kent, zoals SnappCar, Peerby en Helpling. Dat is een opstapje naar de vraag hoeveel plezier we beleven aan verandering. Vaststaat dat machine learning het beheer gaat veranderen. Er komen alleen al veel meer informatiebronnen en nieuwe kaders. Gebruik van big data is niet geoorloofd onder de internationale privacy-wetgeving GDPR, terwijl er zoveel toepassingen mogelijk zijn. Met de gegevens van Google bijvoorbeeld kun je de snelheid op wegen nu al veel preciezer in kaart brengen dan met de meetlussen in de weg van TNO. Artifical Intelligence van Google kon de wereldkampioen van het Chinese bordspel Go verslaan. Dit deed deze AlphaGo op basis van een database van miljoenen partijen. Dat is machine learning: het systeem leert op basis van data. Als het systeem leert door zelf partijen te spelen, dan is sprake van deep learning. Zo wordt het systeem nog veel slimmer: AlphaZero won met 100-0 van AlphaGo. Jaap voorziet wel complicaties. Deep biasing van algoritmen is een belangrijke. Bijvoorbeeld omdat de mens vaak mannelijke woorden gebruikt, zoals ‘directeur’ voor zowel mannelijke als vrouwelijke personen. Daardoor kan vertekening ontstaan. Complicaties om op te lossen, bijvoorbeeld als je een computer recht wil laten spreken; een project van JenV waar hij bij betrokken is.
Collega Maarten Lamers gaat door met ‘Bots like you’. Hij bestudeert de robot-mensinteractie. Een robot hoeft er bijvoorbeeld niet als mens uit te zien, willen we er menselijke eigenschappen op plakken zoals emoties en intenties. Hij illustreert dat met talloze verhalen. Over Kismet die niets verstond maar wel brabbelde als de mens stil viel. Over Furby’s en hoe lang kinderen die op de kop durven houden als die piept. Over Paro, een hulpeloze zeehond die voor therapie in te zetten is, en anders dan echte dieren wél mee het ziekenhuis in mag. Er zijn rokende robots, religieuze robots, robots met ontlasting. Er is zelfs een HitchBot, een liftende robot met een bucket list die over de hele wereld heeft gereisd. Robotisering blijkt veel minder te gaan over technologie, maar veel meer over wat die met de mens doet. Zijn oproep: kijk dus verder dan engineering en software. Ga ervaringen aan met robots, in musea et cetera. Robotica lijkt ver weg, maar het gaat over jou.
“Iedereen zat aandachtig te luisteren en foto’s te maken van de dia’s.”
“Het had iets dichter bij huis ook over de chatbot bij de Rijksoverheid mogen gaan. Maar zo’n dag is ook goed om je horizon te verbreden.”
Sessie: René Tiesma, Tata Steel en EyeTie Architecture
In een introductievideo legt René allereerst uit wat een enterprise architecture is. Duidelijk wordt dat veel ondernemingen worstelen met het vraagstuk van beheer van de grote hoeveelheid systemen. In de loop van de tijd worden – op verzoek van de business – koppelingen gelegd tussen de systemen. Op het moment dat dan een systeem aan vervanging toe is, upgrades nodig heeft of wegvalt, ontstaat een probleem: er is geen zicht meer op de afhankelijkheden en op de impact daarvan voor de speciaal gebouwde oplossingen die moeten voorzien in de informatiebehoefte van de business.
Door een enterprise architectuur (EA) op te zetten is dit probleem te voorkomen. Tata brengt alles wat er gebouwd en ontwikkeld wordt onder in gestandaardiseerde domeinen, processen en objecten. Op die manier blijft beter inzichtelijk hoe de informatievoorziening tussen legacy en rapportagesystemen is georganiseerd. Het is het verschil tussen een bouwwerk van legoblokken versus een bord spaghetti. René beschouwt de EA-opzet als een voorloper van de SGA-benadering die nu actueel is: die van de servicegerichte architectuur. Door een goede EA ben je als organisatie niet meer zo afhankelijk van de gefragmenteerde kennis van verschillende domeinarchitecten over informatievoorzieningsfuncties.
Tot slot is er aandacht voor MessageRadar, een nieuwe oplossing die het leven van technisch en functioneel beheerders eenvoudiger maakt. Het stelt beheerders in staat om proactief te handelen als het berichtenverkeer tussen organisaties en hun systemen verstoord raakt. MessageRadar is (nog) niet productief bij Tata, maar wellicht op termijn interessant voor IenW binnen het nieuwe systeemlandschap.
“Een volgende keer hoor ik graag één of twee succesverhalen over SGA.”
“We zaten in de yogazaal dus de sessie verliep heel soepel.”
Sessie: Chandro Kandiah, ministerie van EZK
Met elkaar in gesprek over duivelse dilemma’s. Dat is de korte samenvatting van deze interactieve sessie. Aan de hand van verschillende cases hebben wij in vertrouwen het gesprek gevoerd over de keuzes die gemaakt moeten worden bij de verdergaande ontwikkelingen van de techniek. Waar zal de fabrikant bij het programmeren van de zelfrijdende auto voor kiezen? Dat de koper (passagier) de meeste overlevingskansen heeft? Of dat de zelfrijdende auto zo min mogelijk omstanders raakt? Greatest good for the greatest number? Chandro, docent ethiek aan de Rijksacademie, introduceert twee filosofische stromingen hiervoor: de gevolgenethiek en de plichtenethiek.
We ervaren die stromingen tijdens de sessie zelf door te moeten kiezen. Eerste situatie: als je niks doet, vallen er 5 doden. Als je een hendel overhaalt, valt er 1 dode. Hier tellen de aantallen; de meesten zouden de hendel inderdaad overhalen. De consequentie daarvan is minder groot. Tweede situatie: door 1 iemand voor een rijdende trein te duwen voorkom je dat er 5 doden vallen. Zou je dat doen, ten koste van die ene? Hier zou je ook de aantallen kunnen tellen, maar dat voelt toch totaal anders: ook al zijn de gevolgen groot, we willen zover toch niet gaan, vanuit onze intenties.
Zulke keuzes moeten gemaakt worden in het ontwerp van nieuwe technologieën. We bespreken tot slot ook dilemma’s waar beheerders voor kunnen komen te staan. Bijvoorbeeld: geef je iemand toegang tot een systeem om criminaliteit op te kunnen sporen? Wat doe je als een bevriende collega vraagt om extra rechten om een project toch nog op tijd te kunnen afronden? Een workshop die de deelnemers zeker aan het denken heeft gezet.
“Conclusie: we hebben nog lang niet alle antwoorden. Ik verliet de zaal met nieuwe vragen: hoe gaan we dit dan doen? En wie mag hierover beslissen?”
Een inspirerende sessie over de bescherming van persoonsgegevens? Dat blijkt mogelijk, zo bewijst Wilbert Vrouwenvelder. Hij behandelt de begrippen van de AVG en de ‘wondere wereld’ van de informatiebeveiliging. Hij geeft voorbeelden en stelt vragen, waardoor interactie ontstaat. Bijvoorbeeld: als je een usb-stick vindt, is dat dan een datalek? Met de bondige en tegelijk volledige inhoud kunnen we na afloop beter beoordelen of er sprake is van een datalek. Wilbert geeft een realistische kijk op de AVG (“er is veel kippendrift”). Het beeld heerst dat er met de AVG niks meer mag. Daar blijkt veel nuance in te zitten. Vergelijk het met de beveiliging van je huis: als je een raam op een kier hebt staan op 3 hoog, is het inbraakrisico beperkt. Timmer niet alles dicht. Kijk eerst waar de echte risico’s zitten.
"Als je Word een spellingcheck laat doen, dan wordt de inhoud van je bestand bekend bij Microsoft. Dat wist ik echt niet!”
“Hij deed het met humor.”
“Eye-openers. Het zit soms anders dan je denkt.”
Sessie: Jeroen Eijskoot, zelfstandig specialist business informatiemanagement
Als er één sessie was waar de toekomst van beheer is verkend en naar voren gehaald, dan is het de sessie over Groene IT. De sessie bood een ware eye-opener voor het belang van de relatie tussen duurzaamheid en ict. Een treffend voorbeeld is de rentabiliteit van applicaties. 80% van de tijd zijn deze niet in gebruik. Hoe kun je daar meer mee doen? Het denken over duurzaamheid in ICT staat nog in de kinderschoenen – er valt op dat punt veel winst te behalen.
De rol van functioneel beheer in het kader van duurzaamheid, was voor de meeste aanwezigen in eerste instantie niet heel duidelijk. Aan de hand van sprekende voorbeelden is overtuigend aangetoond dat duurzaamheid een belangrijk speerpunt is en de komende jaren zal blijven.
“Deze sessie zette me echt aan het denken, ik heb het er al met een aantal collega’s over gehad. Hier moeten we mee aan de gang! Ik had daar nog nooit bij stilgestaan, maar ben me daar nu van bewust.”
“Duurzaamheid is niet iets van iemand anders, maar ook van jezelf als functioneel beheerder. Hoe snel de dataverzameling en dataverwerking groeit. En dat heeft consequenties voor de CO2. Ons vak is breder dan je denkt.”
Sessie: Marjan Bellersen, zelfstandig interim manager
Hoe doorgrond je de klant van de toekomst en maak je er verbinding mee? Want wat er ook verandert op het gebied van ICT-ontwikkelingen, dat zal veel en snel zijn, contact met de klant blijft heel belangrijk. In deze parallelsessie werd geoefend met manieren om de kwaliteit van het contact met je klant te verbeteren en te verdiepen. De aanpak was eerder filosofisch dan praktisch en er is bijzonder veel informatie gedeeld. Ook zijn er tal van methoden aangereikt waarmee in de groep oefeningen werden gedaan: deep learning, neuro science, customer service en inzicht in hoe systemen worden ingericht. Een interview met degene die naast je zat, was bedoeld om volgens de methode van deep learning snel en systematisch inzicht te krijgen in de denkwereld van je klant.
“Hoe de toekomst er ook uitziet, samen werken en samen leren zal altijd nodig zijn.”
“Deze sessie mocht wel langer duren. Er waren veel oefeningen om te ervaren dat als je dingen samen doet, het resultaat veel preciezer en beter is.”
“Ik had eigenlijk gedacht dat de sessie zou gaan over wat de klant van ons verwacht. Het ging meer over vaardigheden voor de toekomst.”
Sessie: Lucie Ossenbrügge, Quint
Bouw je eigen agile toekomst. Dat was het thema van de serious game die twee keer zo lang duurde als de andere parallelsessies, dus je kon uitsluitend aan deze sessie deelnemen. Het idee was om volgens de agile methode met je groep een legostad te bouwen. De groep kreeg allerlei rollen toebedeeld die binnen het agile-werken bestaan: er kwam een developmentteam, een product-owner, een scrum master en een event tester.
De opdracht was om een stad te bouwen, waarin behalve rijtjeshuizen allerlei voorzieningen moesten worden gebouwd, zoals fietspaden, wegen, een bos, een riviertje, een watercentrale, brandweerkazerne etc. – events genoemd binnen de agile-terminologie. Bij elk event werden acceptatiecriteria benoemd. Aan de hand daarvan kon worden beoordeeld hoe het ermee stond en of je verder kon binnen de trits ‘to-do, in progress en done’. Dat werd bepaald door de event tester.
Twee teams werkten binnen twee sprints met events, een sprintplanning, backlog, review en retrospectief. De eerste sprint verliep nogal chaotisch. Iedereen moest wennen aan zijn of haar rol en soms was het zoeken welke rol op een bepaalde fase ingezet moest worden. Dit gaf in het begin heftige clashes en hilarische situaties. Maar door deze ervaring zag je in de tweede sprint een enorme leercurve – iedereen wist beter om te gaan met elkaars rol, waardoor de tweede sprint veel beter verliep. Ook de rol van de tester en van de functioneel beheerder in het hele proces werd veel duidelijker. Conclusie: zorg ervoor dat de kennis van de business en de techniek – van de tester en de functioneel beheerder veel vroeger in de sprint ingezet wordt. Dat voorkomt veel herstelwerk in latere fases en scheelt veel tijd en werk. Het was een heel interessante, leuke en leerzame sessie.
“We hebben het gehad over wat de beheerder doet. Wat staat er op je bord? Wat ga je bouwen? De Lego maakte het heel concreet.”
Daarna was het hoog tijd voor de klapper van het event: de keynote van Inge Philips-Bryan, directeur Cyber Risk Services bij Deloitte. Het publiek hing aan haar lippen. Zij gaf een inkijkje in wat we van criminelen kunnen leren, waarom ze board rooms vertelt lief te zijn voor IT-beheerders, en wat maakte dat ze na een jarenlange carrière bij politie en AIVD koos voor het bedrijfsleven: niet langer de criminaliteit zien te verkleinen, maar juist de weerbaarheid van organisaties zien te vergroten.
“En? Is het gelukt met de verwarring vandaag?” polsen we tijdens de borrel na de keynote. Er blijkt best wat stof opgewaaid. De één heeft ontdekt dat het heersende er-mag-niks-meer-beeld over de AVG niet klopt. De ander vindt het ontluisterend dat termen als Zero Days zo weinig IT’ers wat zegt; er gingen maar weinig handen de lucht in toen de keynote-spreker dat checkte bij de zaal. Weer een ander vraagt zich hardop af of hij wel in de IT wil blijven werken als klantcommunicatie onpersoonlijker wordt.
Verder is gebleken dat robotisering niet zozeer over technologie gaat, maar vooral veel zegt over ons mensen. Ook hebben velen er niet eerder bij stilgestaan dat de beheerder iets moet met digitale duurzaamheid. Zoals met de CO2-uitstoot van alle dataverwerking. “Ik ben aan het denken gezet.” “Ons vak is breder dan ik dacht.” Kortom: Michels doel lijkt geslaagd.
Tegelijk is er ook veel herkenning onder de deelnemers: iedereen loopt tegen dezelfde zaken aan. Het is goed om te merken waar anderen staan, welke plannen ze hebben. De beheerder mag uit het verdomhoekje, in die zin is vandaag ook een coming out. De sfeer is amicaal, en het wordt een verademing genoemd dat je als beheerders kunt praten onderling, zonder verkoopgesprekken van commerciële partijen. “Ik krijg hier energie van.” “Het vak verandert, roept iedereen. Maar wat betekent dat? Op zo’n dag als vandaag doe je een stap achteruit om het vakgebied te overzien.”
Tips zijn er ook. Blijf nieuwsgierig. Zoek elkaar op: niet per mail, maar live. Denk in ketens en wijs als er iets misgaat niet naar elkaar, maar zoek samen een oplossing. Met al deze voornemens is het zaadje voor verdere samenwerking wel geplant. Figuurlijk dan. Letterlijk gaat het nog gebeuren, met de ‘growing paper’ die alle beheerders meekrijgen als ze – geïnspireerd – naar huis gaan.
